Վալերի Վարդանյան. Հերմեսյան երեք Աստվածները
«ДАВНИЙ ПРОЕКТ ГАРМОНИЗАЦИИ ОБЩЕСТВА» հոդվածը ճակատային է, բայց բավական օբյեկտիվ ու սրտացավ է, քանի Միայն Աստծուն է հայտնի, թե Քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունելուց հետո հետո, ինչ դժոխքների միջով անցավ Հայաստանն ու հայ ժողովուրդը՝ հատկապես պավլիկյանների ու թոնրակեցիների ժամանակներից ի վեր։ Չգիտես ինչու մեր հոգևորական վերնախավը շեղվեց հայության իրական վերելքի ուղղուց, չնպաստեց մեր պետականության ամրապնդմանը։ Պապ թագավորից ի վեր, նրանք մշտապես փորձել են իրենց ձեռքը վերցնել քաղաքական իշխանությունը և միանձնյա ղեկավարել երկիրը, ինչի արդյունքում էլ մինչ օրս անցնում ենք դժոխքի բոլոր քավարաններով։ Մասսայական բնաջնջման զուգահեռ կորցրել ենք թե մեր պետականությունը, թե ի վերուստ մեզ տրված էներգետիկ, կենսական հողատարածքները։ Այսօր էլ շարունակում ենք դեգերել և չենք փորձում վերադառնալ մեր ակունքներին, ինչպես հոդվածագիրն է նշում՝ Հերմես Եռամեծի ուսմունքին, ով հին Հայաստանում հայտնի էր, որպես գիտության ու դպրության Տիր Աստված։ Համամիտ եմ հոդվածագրի այն պնդմանը, որ,- «Հերմեսը աստվածացնում է մարդուն, նրա մտքերն ուղղում դեպի գիտելիքի ճանապարհ՝ ասելով, որ այդպես նա կարող է մոտենալ Աստծուն։ Նրա աստվածը կրոնականացված չէ: Սա է Բացարձակը, Իդեալը, Կատարելությունը, որին պետք է ընդմիշտ ձգտել: Իսկ մարդու ճակատագիրն ու նրա պարտականությունը երկրի վրա աստված դառնալն է»։ Այդպես էլ կա, քանի որ Հերմեսը, ըստ աստիճանակարգության, մատնանշում է երեք կարգի Աստվածների՝ 1. Տիեզերք, 2. Աշխարհ, 3. Մարդ։ Մարդը միշտ էլ ձգտել է ներդաշնակվել Աշխարհի, այնուհետ՝ ամենաբարձր Աստծու՝ Տիեզերքի հետ։ Ինչ վերաբերվում է Եհովա, Քրիստոս, Ալլհա և այլ Աստվածներին, ապա նրանք ավելի ուշ, հետհերմեսյան դարաշրջններում են առաջացել։ Հիմնավորումների ու բացատրությունների մի մասը հստակ մատնանշված են սույն հոդվածում։ Վալերի Վարդանյան